De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een goed startpunt voor je verzuimbeleid. Daarin staat namelijk welke risico’s werknemers lopen op de werkvloer. In het bijbehorende plan van aanpak staan de maatregelen die je wilt nemen om de risico’s tegen te gaan. Hoe minder risico’s, hoe kleiner de kans dat werknemers ziek worden van werk. Maar is je organisatie eigenlijk verplicht om een RI&E op te stellen?
Iedere werkgever moet zorgen dat zijn werknemers veilig en gezond kunnen werken. Dat is vastgelegd in artikel 3 van de Arbowet. In artikel 5 staat dat werkgevers verplicht zijn om een RI&E op te stellen. Dit document draagt namelijk bij aan veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. De verplichting van een RI&E geldt voor alle werkgevers die ‘gezag voeren’ over werknemers. Dat kunnen ook uitzendkrachten, stagiairs of vrijwilligers zijn. Een RI&E is dus altijd verplicht, tenzij je een eenmanszaak runt en nooit arbeidskrachten inhuurt.
RI&E is maatwerk
De arbowetgeving schrijft niet voor hoe je een RI&E opstelt. Dat zou ook niet logisch zijn, want elke branche en elke organisatie kent andere risico’s. Denk maar eens aan mogelijke risico’s in een kantoor, op een bouwplaats en in een laboratorium. Daarom is elke RI&E maatwerk. Gelukkig zijn er voldoende hulpmiddelen voorhanden. Steunpunt RI&E, bestaande uit onder meer FNV, CNV, MKB Nederland, TNO en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, heeft RI&E-instrumenten ontwikkeld voor diverse branches en brancheorganisaties. Daarnaast bestaan er talloze cursussen voor het opstellen van een RI&E in één dag.
Terugkerende elementen
Er zijn een aantal elementen die altijd aanwezig moeten zijn. Zo bevat elke RI&E een risico-inventarisatie, een risico-evaluatie en een plan van aanpak. Daarnaast moet er altijd aandacht zijn voor bijzondere groepen waarvoor de risico’s op de werkvloer groter zijn. Denk aan zwangeren die niet met bepaalde stoffen in aanraking mogen komen en niet zwaar mogen tillen. Of jongeren, die door weinig werkervaring risico’s over het hoofd kunnen zien. Daarnaast is het belangrijk om in je organisatie zelf te kijken of er groepen werknemers zijn die speciale aandacht nodig hebben. Zo loopt een werknemer die met gevaarlijke machines werkt meer risico dan zijn collega op de financiële afdeling.
Besteed aandacht aan PSA
Het is misschien verleidelijk om alleen op de zichtbare risico’s te focussen, maar het is verplicht om ook aandacht te besteden aan psychosociale arbeidsbelasting (PSA). PSA is een verzamelbegrip voor een aantal factoren die stress veroorzaken, namelijk: agressie en geweld, pesten, werkdruk en discriminatie. Deze risico’s zijn niet direct zichtbaar, maar kunnen wel lichamelijke en psychische klachten opleveren. Die kunnen op den duur leiden tot langdurig ziekteverzuim of zelfs arbeidsongeschiktheid.
Andere onderwerpen die vaak terugkeren in de RI&E, zijn:
- werkplekken;
- arbeidstevredenheid;
- persoonlijke beschermingsmiddelen;
- werk- en rusttijden;
- gevaarlijke stoffen;
- de organisatie van het werk;
- fysieke belasting;
- functie-inhoud.
Toetsing niet altijd verplicht
Na het opstellen van de RI&E ben je nog niet klaar. Je moet het document laten toetsen door een kerndeskundige. Er zijn in totaal vier kerndeskundigen: de arbodeskundige, de arbeidshygiënist, de veiligheidskundige of de bedrijfsarts. De arbodienst heeft deze vier deskundigen vrijwel altijd in dienst. Het toetsen van de RI&E is niet altijd verplicht. Er geldt een uitzondering voor:
- Organisaties die voor maximaal 40 uur per week werknemers in dienst hebben, exclusief de werkgever en inclusief stagiairs.
- Organisaties die maximaal 25 werknemers in dienst hebben en gebruikmaken van een erkend RI&E-instrument. De erkende RI&E-instrumenten zijn te vinden op rie.nl en te herkennen aan een groen vinkje.
Over Visma Verzuim
Wij willen werknemers veilig, gezond en duurzaam inzetbaar houden. Dat doen wij door samen met onze klanten de meest flexibele, complete en gebruiksvriendelijke software te ontwikkelen voor verzuimbegeleiding en het inzetbaar houden van werknemers. Daarbij geloven wij in de kracht van eenvoud, connectiviteit en data.